بهترین تصفیه آب خانگی چیست؟
انتخاب بهترین دستگاه تصفیه آب و بهترین گزینه برای آب آشامیدنی همیشه یکی از دغدغههای انسان بوده است. پیدا کردن سالمترین و مغذیترین مواد غذایی مسئله مهمی است، اما نسبتا، یافتن بهترین آب میتواند حتی مهمتر باشد! برخی از منابع آب میتواند حاوی صدها ماده شیمیایی باشد و بسیاری از این مواد شیمیایی میتوانند بسیار راحتتر نسبت به مواد غذایی از آب جذب شوند.
چه چیزی در آب است؟
اگر شما از آب شیر برای نوشیدن استفاده میکنید، بر اساس تحقیقات Environmental Working Group پاسخ به این پرسش بیش از 300 ماده شیمیایی و آلاینده است. در میان این آلاینده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مواد شیمیایی آلی فرار (VOC) مانند آفت کشها، علف کشها و دیگر مواد شیمیایی. این مواد شیمیایی در اکثر منابع آب شهری و حتی در منابع دیگری که از آلودگی کشاورزی هم دور هستند، پیدا میشوند. تحقیقات نشان داده که VOC های خاص میتوانند به سیستم تناسلی، کبد، کلیه و غیره آسیب بزنند.
فلزات سنگین مثل سرب و جیوه در برخی منابع آب پیدا شده است و با هر مشکل سلامت و بهداشتی در ارتباط است.
مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز که ممکن است با هورمونهای عادی بدن تداخل ایجاد کرده یا همگون شوند و مقداری زیادی از آنها در منابع آب یافت شده است. یک کمیته در کنگره نیز به این مساله اذعان کرده است: “بیش از پنجاه سال گذشته، محققان افزایش پیامدهای بهداشتی غدد درون ریز حساس را مشاهده کردهاند. میزان شیوع سرطان سینه و پروستات بین سالهای 1969 و 1986 افزایش یافته است؛ افزایش چهار برابری حاملگی نابجا در ایالات متحده بین سالهای 1970 و 1987؛ شیوع دو برابری عدم نزول بیضه در انگلستان بین سالهای 1960 و اواسط 1980؛ و کاهش حدود 42٪ در تعداد اسپرم سراسر جهان بین سالهای 1940 و 1990″. این مواد شیمیایی شناخته شده به خوبی روی حیوانات زمانی که وارد منابع آب میشوند، تاثیر میگذارد.
فلوراید: شاید این ماده از بحث برانگیزترین آلایندههای آب باشد، زیرا هدفمند و برای منظور خاصی به آب اضافه شده است و بحثهای داغی نیز دربارهی مزایا و مضرات آن وجود دارد. احتمالا شما هم از خطرات بالقوه فلوراید آگاه باشید، اما باز به صورت کوتاه به بیان آنها میپردازیم؛ فلوراید اگر هر فایدهای داشته باشد، به طور مستقیم برای دندان است و استفاده به صورت نوشیدن برای افزایش سلامت دهان و دندان کلا به صورت آماری نشان داده نشده است. علاوه بر این، فلوراید با مشکلات تیروئید و دیگر اختلالات، زمانی که به صورت داخلی مصرف میشود، مرتبط است.
پس با این وجود چه گزینهای برای ما هنگام تشنگی و نیاز به آب وجود دارد؟
آب بطری (بسته بندی)
آب بسته بندی به تازگی از لیست انتخاب ما، به دلیل قانع کننده خوبی، کنار رفته است. به طور کلی آب بطری بسته بندی به چند دلیل گزینه مناسب و خوبی نیست:
- مواد شیمیایی از بطری پلاستیکی میتواند وارد آب شود.
- در اغلب موارد، خود آب تفاوتی با آب لوله کشی ندارد.
- آب بطری بسته بندی در بسیاری موارد از آب آشامیدنی لوله کشی هزینه بیشتری دارد.
- بطریهای آب یک منبع اصلی زبالههای مصرف کنندگان را در هر سال تشکیل میدهند!
حکم: در قیمت، مزه یا سلامتی برتری ندارد، بنابراین از آن صرف نظر میکنیم. میشود گفت، داشتن یک بطری آب بسیار راحت است و برخی مواقع بهترین گزینه ممکن است. اما بطریهای آب شیشهای و استیل مسلما بهتر هستند.
پارچ فیلتر دار
فیلترهای پارچی آب از دانه دانههای کربن فعال برای حذف برخی از آلایندهها استفاده میکنند. آنها ارزانتر از مدلهای دیگر فیلتر هستند، اما نیاز به پر کردن مکرر (به خصوص برای خانوادههای بزرگ) و تعویض کارتریج دارند (که هزینه تمام شده آنها را در دراز مدت بیشتر میکند). از آنجا که کربن جامد نیست، تمام سموم از طریق این فیلتر، برای بهبود طعم آب، حذف نخواهد شد.
پارچهای فیلتردار کلر را کاهش میدهند، اما در از بین بردن VOC ها، فلزات سنگین، مواد شیمیایی مختل کننده غدد یا فلوراید موثر نیستند. این دسته شامل یک فیلتر متصل به شیر آب هم هستند که از همان فناوری استفاده میکند.
حکم: این مدل را میتوان بهتر از هیچی دانست، اما مواد خطرناک را حذف نمیکند و تا اندازهای نسبت به گزینههای دیگر پرخرج و گرانتر است.
تصفیه آب اسمز معکوس RO
دستگاههای تصفیه آب اسمز معکوس (Reverse Osmosis) با استفاده از یک غشاء بسیاری از آلایندههای آب را حذف میکنند. این دستگاه معمولا دارای فیلتر کربن فعال دانهای برای حذف کلر و بسیاری مواد دیگر است و زیر سینک ظرفشویی نصب شده و دارای تانک مخزن آب نیز هست. غشاء (ممبران) نیمه تراوا بسیاری از آلایندهها (که معمولا اندازهای بزرگتر از ذرات آب دارند) را از آب جدا کرده و مقدار زیادی از آب را در این فرآیند دور میریزد.
نتیجه اینکه برای هر گالن آب تصفیه شده، همان مقدار یا بیشتر آب هدر میشود و بسیاری از مواد معدنی (نظیر کلسیم و منیزیم) نیز از آب حذف میشود. برخی از دستگاههای تصفیه آب دارای یک مرحلهی نهایی است که مواد معدنی حذف شده در روند تصفیه را به آب اضافه میکنند که البته مورد تایید بسیاری نیستند. دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس مقدار زیادی از آلایندههای آب را حذف میکند، اما بهترین گزینه نمیتواند باشد.
مزایا: حذف مقدار زیادی از آلایندههای آب. قرار گرفتن زیر سینک ظرفشویی و داشتن یک شیر ساده برای برداشت آب. کاهش آرسنیک، آزبست و فلزات سنگین و همچنین حذف فلوراید.
معایب: هدر رفت آب بیش از میزان تولید آب تصفیه شده. عدم کاهش VOC ها (ترکیبات آلی فرار) یا مواد مختل کننده غدد درون ریز. نیازمند فشار آب کافی برای کار کردن، در نتیجه در صورت فشار پایین دستگاه قادر به تصفیه آب نمیباشد. برای تصفیه یک گالن آب حدود یک ساعت زمان لازم است و فیلترها نیازمند تعویض منظم هستند. حذف مواد معدنی لازم از آب تصفیه شده.
حکم: قطعا بهتر از بسیاری از گزینههای موجود بوده و فلوراید را نیز حذف میکند، اما با توجه به هدر رفت آب و فیلترهای پرهزینه، برای همه موارد شاید بهترین گزینه نباشد.
آب مقطر
فرایند تقطیر با استفاده از گرما منجر به بخار شدن آب میشود. بخار بلند شده به سمت یک فضای خنک کننده حرکت کرده که تبدیل به مایع شود و بسیاری از آلایندهها را پشت سر بگذارد. این نوع از فیلتراسیون، ذرات بزرگ آب مانند مواد معدنی و فلزات سنگین را کاهش میدهد، اما از آنجایی که مواد مختل کننده غدد یا ترکیبات آلی فرار (VOCs) نیز در دمای مساوی یا پایینتر با آب تبخیر میشوند، از آن حذف نمیشوند. در این روش باکتریها به طور موثری از بین میروند.
مزایا: حذف مقدار زیادی از آلایندهها. کاهش آرسنیک، آزبست و فلزات سنگین و حذف فلوراید.
معایب: عدم کاهش ترکیبات آلی فرار یا مواد مختل کننده غدد. سیستمهای تقطیر خانگی اغلب بزرگ و گران هستند. استفاده مقدار زیاد الکتریسیته و عدم کارکرد هنگام قطع برق. حذف مواد معدنی لازم از آب. استفاده طولانی مدت از آب مقطر میتواند باعث کمبود مواد معدنی شود.
حکم: بهتر از آب بسته بندی شده است، اما قطعا بهترین گزینه موجود، به ویژه برای استفاده خانگی نیست.
فیلترهای بلوک جامد کربن
این نوع (Solid Block Carbon Filters) توسط EPA به عنوان بهترین گزینه برای حذف مواد شیمیایی نظیر علف کشها، آفت کشها و ترکیبات آلی فرار (VOCs) شناخته شده است. فیلترهای بلوک جامد کربن مواد شیمیایی، آفت کشها، باکتری، فلوراید (با فیلتر اضافه)، فلزات سنگین، نیترات و انگلها را حذف میکنند. بسیاری از آنها به راحتی روی میز (یا هر جای دیگری) قرار گرفته و با خیال راحت میتوان هر نوع آبی را به آب آشامیدنی سالم تبدیل کرد؛ از جمله آب باران، آب دریاچه و حتی آب دریا (اگر چه این نوع آبها با سرعت بیشتری فیلترها را مسدود کرده و ایدهآل نیستند!). با این روش فیلتراسیون میتوان یک آب شفاف و زلال به دست آورد.
یکی از گزینههای بسیار مناسب برای تصفیه آب خانگی همین نوع فیلترهاست، فقط تنها مشکلی که ممکن است با آن مواجه شوید جاگیر بودن آن است. از مزایای آنها میتوان به قابل استفاده بودن در هر مکان و کارکرد بدون نیاز به برق و جریان آب اشاره کرد. در حالی که این مدل از تصفیه آب خانگی میتواند بسیار گرانتر از پارچ فیلتردار یا دیگر فیلترهای موجود باشد، به نظر میرسد در دراز مدت هزینه کمتری را شامل شده و نیاز به تعویض فیلتر کمی دارد که خود یک مزیت محسوب میشود. همچنین این نوع از تصفیه آب مواد معدنی طبیعی را از آب حذف نمیکند و به نظر برخی بهترین مزه آب تصفیه شده را در بین فیلترها و دستگاههای تصفیه آب دارد.
با استفاده از یک محاسبهگر فیلتر، میتوان گفت که این دستگاهها نیازی به تعویض فیلتر برای حدود بیش از 2 سال ندارند، البته با استفاده معمول آب.
مزایا: تصفیه کردن ترکیبات آلی فرار، فلزات سنگین، فلوراید، کلر، نیترات، باکتریها، انگلها و دیگر مواد شیمیایی. هزینه بسیار کم هر گالن آب تصفیه شده و زمان تعویض فیلتر طولانی مدت. کارکرد بدون نیاز به جریان برق و فشار آب. قابلیت حمل و پرتابل بودن.
معایب: اشغال شدن فضای پیش خوان و میز و نیاز به پر کردن دستی مخزن (البته میتوان مخزن را شب پر کرد تا فردا آب تصفیه شده مورد نیاز را داشت). هزینه اولیه زیاد و گران قیمت بودن دستگاه.
حکم: با توجه به اندازهی خانوادههای معمول بهترین گزینه است (البته برای هر تعداد نفر سایزهای مختلفی از این نوع وجود دارد). با توجه به مزایای زیاد و عدم حذف مواد معدنی لازم، میتوان آن را بهترین تصفیه آب خانگی در بین گزینههای موجود دانست.
نکات دیگر:
گزینههای دیگری نیز برای تصفیه آب وجود دارد که به صورت مفصل به بررسی آنها نپرداختیم:
- فیلترهای UV باکتریها و انگلها را از بین میبرد، اما دیگر آلایندهها را کاهش نمیدهد و به صورت مستقل مناسب برای استفاده خانگی نیست.
- سبک سازهای آب که با اضافه کردن سدیم به آب، کلسیم و منیزیم را کاهش میدهند (بدین ترتیب موجب نرم شدن آب میشوند)، اما آلایندهها را تصفیه یا حذف نمیکنند.
- فیلترهای سرامیکی که برخی آلایندهها را حذف میکنند، اما در بسیاری از موارد قابل مقایسه در قیمت تا فیلترهای کربن و اینکه بسیاری از آلایندهها را حذف نمیکنند، به صرفه نیستند.
ممکن است در مناطق مختلف با توجه به کیفیت آب و هزینه دستگاهها اولویت گزینههای انتخابی کمی متفاوت باشد.
شما از کدام سیستم تصفیه آب استفاده میکنید؟ آیا از آب آشامیدنی شیر استفاده میکنید؟ دستگاه تصفیه آب برای شما اولویت دارد؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را در این زمینه به اشتراک بگذارید.