چگونه دست بدهیم؟ هنر درست دست دادن
دست دادن در ظاهر یک عمل معمولی در ارتباط اولیه افراد است که ممکن است به آن توجه زیادی نکنیم، اما همین عمل معمولی دارای نکاتی است که دانستن آن می‌توان به ارتباط بهتر با افراد به ما کمک کنید. جو ناوارو نویسنده “هر بدن چه می‌گوید” و متخصص ارتباطات غیرکلامی و زبان بدن مقاله‌ی جالبی را در این مورد ارائه کرده است که به آن می‌پردازیم.
در 40 و چند کنفرانسی که ارائه کرده ام همیشه این سوال را پرسیده ام .” چه کسی تاکنون دست دادن نامناسب را تجربه کرده است؟” تقریبا همه دستشان را بلند کردند، جای تعجب نیست. شاید شما هم مثل من تعجب کردید! چگونه بسیاری از مردم می‌توانند چنین عمل ساده‌ای مانند دست دادن را به شکل نادرست انجام دهند؟ و چیز عجیب‌تر این است که بعد از چه مدت طولانی این عمل را به یاد می آوریم. گاهی اوقات برای دهه‌ها این عمل در ذهن ما نقش می‌بندد. دست دادن به عنوان روشی برای احوال پرسی، قدمتی تقریبا به اندازه هستی انسان دارد. یک لمس گرم، اطمینان بخش از جانب ما به عنوان موجودی اجتماعی جهت برقراری توازن اجتماعی، تعامل اجتماعی، سلامتی، بقا و امنیت و همچنین انتقال احساسات واقعی ضروری می‌باشد.
در هر فرهنگی برای انتقال چگونگی احساسات نسبت به دیگران انواع متفاوت احوال پرسی وجود دارد. از مالیدن صورت‌ها، بوسیدن و بغل کردن و با آرنج دست دادن گرفته تا به روش‌های متفاوت دست دادن که برای ما ملموس‌تر می‌باشد.
دست دادن عملی رایج می‌باشد اما جهانی نیست. در برخی فرهنگ‌ها به خصوص در حوزه‌ی مدیترانه و کارائیب، بغل کردن، بوسه یا در آغوش گرفتن به خصوص در بین دوستان صمیمی، نسبت به دست دادن ارجحیت دارد. در فرهنگ‌های دیگر به خصوص در آسیا یک تعظیم کوچک روشی مودبانه‌تر برای احوال پرسی محسوب می‌گردد و در خاورمیانه زن‌ها با یکدیگر دست نمی‌دهند مگر این که از طرف یکی از خانم‌ها پیشنهاد گردد، حتی در موقعیت‌های کاری.
در درون برخی فرهنگ‌ها مانند دنیای ورزش، احوال پرسی از دست دادن سنتی به، بزن قدش تغییر کرده است. خود جامعه و فرهنگ، نرم و اندازه را برقرار می‌سازد که در طول زمان تغییر می‌یابند و در صورتی که درست اجرا نشوند اثرات منفی بر جای می‌گذارند.
به هزاران شخصی که هر روز مشاهده می‌کنید و هر بار با آن‌ها دست می دهید فکر کنید؛ معمولا این اولین عمل برای لمس یکدیگر می‌باشد. شما این عمل را، امری مهم تلقی نمی‌کنید مگر این که شما با یک تاجر، دوستان و آشنایان این کار را انجام دهید، همان گونه که من انجام داده‌ام و سپس آن ” بد ” دست دادن‌ها را برای چندین سال به خاطر آورید. سپس با همان دست دادن کوتاه اما مهم در یک لحظه اثراتی را ایجاد می‌کنیم که تا مدت ها باقی می‌ماند.
در طول چند ثانیه پایه و فنداسیونی را پی ریزی می‌کنیم که بر طبق آن بقیه ما را درک خواهند کرد، و همچنین ما نسبت به بقیه. در آن لحظه ما یک شخص دیگر را می‌بینیم، لمس می‌کنیم، مشاهده کرده و حس می‌کنیم. هیچ چیزی برای مسخره کردن این که شخص چه چیزی می‌خواهد انجام دهد، چه چیزی را ارائه می‌کند و آیا این رفتار تهدید محسوب می‌شود وجود ندارد، که این خود دال بر این موضوع است که هر فرهنگ سنت‌های مربوط به احوال پرسی خود را دارد.
در نتیجه این که چگونه باید دست داد حائز اهمیت می‌باشد که خود دلیل این بود که چرا دست‌های زیادی زمانی که در مورد دست دادن‌های نامناسب پرسیده شد، بالا رفت و این که چرا معمولا جواب‌های مانند این‌ها ارائه می شود: “دستش خیس بود”، “دستش غیر عادی بود”، “ایش وای اه!” یا این افراد چگونگی فشرده شدن دستشان یا مور مور شدن دست‌هایشان توسط سر انگشتان را شبیه سازی می‌کنند. زمانی که دست دادن به خوبی انجام نمی شود، بر روی ما نوعی احساس منفی در مورد شخصی که با ما دست داده است می‌گذارد و به همان نحو به یاد می‌آید. البته اگر شخص به همان منوال کار خود را ادامه دهد، این احساسات منفی بیشتر و بیشتر خواهند شد.
حالا چرا دست دادن بد تا مدت‌ها در ذهن ما باقی می‌ماند؟ گمان می‌کردم که این سوال جنبه‌های مختلفی داشته باشد و مربوط به تکامل و بقای ما باشد .این موضوع را در نظر بگیرید، دو غریبه یکدیگر را در علف‌زارهای ساوانای آفریقا ملاقات می‌کنند و با تکان دادن دست‌ها به یکدیگر نشان می‌دهند که که هیچ اسلحه‌ای ندارند، نیازی به ترس از یکدیگر نیست. با لمس دست‌های خود به شکل مناسب، مواد شیمیایی در مغز شامل اکسی توسین آزاد شده که باعث شکل گیری محبت می‌شود. آن احساسات خوب کمک می‌کنند تا توازن و دوستی برقرار شود و همچنین هر نوع احساس منفی حاصل از دست دادن نیز مهم می‌باشد چرا که دست دادن اطلاعاتی، در مورد موضوع‌های مختلف، نگرانی‌ها و احساسات واقعی به اشتراک می‌گذارد. احساسات منفی به این دلیل مهم‌اند که به ما کمک می‌کنند تا تصویری از شخصی که برای اولین بار ملاقات کرده‌ایم برای خود بسازیم.
منطقی است که این موارد در ذهن ما نقش ببندد؛ ما به این گونه رشد یافته‌ایم. احساسات منفی مرتبط با بد دست دادن به مدت مدیدی با ما باقی می‌ماند چرا که در آن بخش از مغز ذخیره می‌گردند (بادامه مغز/هیپوکامپوس) که به ما کمک می‌کند تا خطرات، بیماری ها یا هر چیزی که ما را تهدید می‌کند یا باعث القای احساسات بد می‌شود را ارزیابی کرده و در نتیجه نیاز به درک مجدد آن‌ها نیست. این بخش از مغز است که به ما کمک می‌کند تا چیزهایی را از یک خاطره به یاد آوریم تا مثلا به اجاق داغ دست نزنیم یا غذای فاسد را استفاده نکنیم.
در حین جستجو در اینترنت، می‌توان هزاران نمونه از دست دادن‌های نامناسب را پیدا کرد. یکی از نمونه‌ها اشاره به دست دادن بیل گیتس در کره جنوبی دارد، در حالی که دست دیگرش در جیبش بود؛ تا مواردی که فشردن زیاد و با شدت دست را موثر می‌دانند. بله همه‌ی امور از زمانی که انسان‌های آغازین بر روی این سیاره پا نهادند بر اساس خشم بوده است.
حالا این سوال پیش می‌آید که چگونه باید با این موضوع کنار آمد و از چه چیزهایی باید اجتناب نمود. ابتدا باید در ذهن خود این موضوع را گنجاند که دست دادن مربوط به فرهنگ می‌باشد. اگر به ترکیه یا خاور میانه بروید، دست دادن‌ها خیلی ملایم و آرام می‌باشند، یعنی این نوع روش مورد پسند آن‌هاست. در ایالت یوتا با نوعی دست دادن به نام مارمون آشنا خواهید شد؛ پرانرژی، قوی و طولانی. اگر به بوگوتا بروید، به جای دست دادن از آبرازو – در آغوش گرفتن استفاده می‌شود، مخصوصا اگر از شما خوششان بیاید. راز دست دادن در این است که فرهنگ کشور شما در آن منعکس می‌شود، گر خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو و شما این مسئله را می‌پذیرید.
در آمریکا همه مدلی دست دادن را می‌توان پیدا کرد، زیرا مهاجران زیادی از کل دنیا وجود دارند و این کشور را به شش ناحیه‌ی زمانی از جزایر ویرجین تا هاوایی تقسیم می‌کند. دست دادن انواع مختلفی دارد اما در تجارت معمولا یک نوع دست دادن استاندارد وجود دارد. دست‌ها یکدیگر را با فشاری یکسان از جانب انگشت‌ها و یا با یک زاویه کوچک دور دست شخص را در بر می‌گیرند، در نتیجه انگشت شست و اشاره به سمت پشت دست هایشان اشاره دارد. این حالت به اندازه کافی باقی می‌ماند تا احساس راحتی به فرد دست دهد و از لحاظ اجتماعی قابل قبول باشد، اما دیگر خیلی نباید طولانی گردد. در همین زمان به یاد آوردن نحوه‌ی دست دادن شخصی با بالاترین مراتب به جا می باشد. اگر افراد با قدرت دست بدهند شما هم باید همین کار را انجام دهید و برعکس اگر دست دادن ملایم و کوتاه بود، شما هم باید به همین منوال انجام دهید.
کارهایی هستند که انجام دادن آن‌ها زیاد سخت نیست، در نتیجه از این کارها استفاده کنید تا شرایط خراب نشود. در اینجا به سراغ کارهایی می‌رویم که شما در زمان دست دادن نباید انجام دهید…
احتیاط در ارتباط چشمی
از برقراری ارتباط چشمی با شخصی که قرار است دست دهید اطمینان حاصل کنید و از موارد پرت کننده حواس اجتناب ورزید. مردهایی مشاهده شده اند که با مدیران شرکت دست می‌دهند در حالی که چشم هایشان به دنبال وسایل و افرادی است که در آنجا هستند. لطفا این کار را نکنید.
دست‌های خیس و مرطوب:
حدود 2.8% از افراد از تعرق زیاد رنج می برند، دست‌های خیس، عرق بیش از حد. قبل از دست دادن مطمئن شوید که دست‌هایتان را خشک کرده‌اید. هیچ ایرادی در دست داشتن دستمال در حین انتظار یا خشک کردن دست ها با شلوار قبل از دست دادن وجود ندارد. اگر واقعا این عمل بد است، می توانید دست‌های خود را بوتاکس کنید که خود این بسیار موثر می‌باشد. حتی می‌توانید در صورت نیاز از بوتاکس برای زیر بغل‌های خود استفاده کنید.
دست دادن از روی برتری و قدرت
در دهه 1980 شخصی مطلبی نوشت تا نحوه‌ی برتری در دست دادن را ایجاد کند، به این نحو که دست شما باید در حین دست دادن در بالای دست شخص دیگر باشد. واژه¬ی مهم در این موضوع کلمه‌ی crap می‌باشد. فشار دادن دست شخص دیگر، در نتیجه شما برترهستید یا به نحوی با طرف دست دهیم که وی دریابد که شما مسئول می‌باشید و طرف مقابل اهمیتی ندارد. این کار را انجام ندهید و اگر کسی این کار را با شما کرد فقط بگویید “بیا این کار را این دفعه بدون فیلم در آوردن و مودبانه انجام دهیم”. تنها اثر این نوع دست دادن بر جا گذاشتن احساسات منفی بر روی ماست و شما را از این که چقدر رفتار اجتماعی یک شخص می‌تواند نامناسب باشد متحیر سازد.
کاوش در دست دادن
مدت‌ها در مورد کاوش دست دادن چیزهایی شنیده‌ام. کاوش دست دادن به عملی اطلاق می‌شود که شخص دیگر شما را با وارد آوردن فشار به درون مچ بوسیله انگشت اشاره محک می‌زند. این کار بیشترین احساسات منفی را بر روی شما می‌گذارد و از رییس‌ها، کارکنان و پرسنل، افرادی را می‌شناسیم که این عمل را بدترین نوع دست دادن تلقی می‌کنند. برخی از این عمل متنفراند که خود بار معنایی زیادی دارد. پس آقایان (معمولا این عمل توسط قایان انجام می‌گیرد) اگر این نوع دست دادن بر روی شما انجام شد بدانید که این عمل خود بخشی از سنت‌های مخفیانه اجتماعی می‌باشد، در نتیجه از آن دست بکشید.
دست دادن سیاست مدارانه
هیچ گاه از دست دادن سیاست مداران استفاده نکنید، مگر اینکه بخواهید با پدربزرگ یا مادربزگ به این شکل دست دهید. این نوع دست دادن به این شکل است که دو دست برای تحت پوشش قرار دادن دست‌های شخص دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجا که این عمل بسیار شخصی است، مورد پسند هیچ کس نیست و شما باید حق استفاده از آن را پیدا کنید. زمانی یک سیاست مدار این کار را انجام میدهد، شما بیشتر تمایل به انجام آن دارید،اما نباید داشته باشید! اگر احساس می‌کنید که باید زمان لمس دست را بیشتر کنید، به شکل طبیعی و معمولی در حالی که با دست دیگر ساعد را لمس می‌کنید آن را انجام دهید. در غیر این صورت نظراتی از قبیل نظر ارائه شده توسط ماریا تاد رییس شرکت سلامت مرکوری ارائه خواهد شد. وی در یکی از جلسات مهم خود این خاطره را ذکر می‌کند “من با هیلاری کلینتون دست دادم؛ دو دست و به شکل خیس، وای!”
نتیجه گیری
دست دادن عملی ساده است که می‌تواند به شکل نادرست صورت گیرد. بر طبق نرم‌های فرهنگی آن کشور عمل کنید و سعی نکنید تا در دست دادن بر شخص برتری یابید. زمانی که شما با کسی دست می‌دهید شما توسط وی ارزیابی می‌شوید، درست انجام دادن آن نشان دهنده‌ی چیزهای زیادی در مورد شماست و شما به همان شکل به یاد آورده خواهید شد. شما آنجا برای شمردن امتیازها نیستید بلکه شما آنجایید تا در شخص احساس آرامش و آسایش روانی ایجاد کنید.
اگر شما شخصی را ملاقات کردید که به آهستگی دست می دهد، شاید برگرفته از سنت‌های آن‌ها باشد. تظاهر نکنید، فشار یکسانی در دست دادن وارد کنید و از اینکه فرصتی پیش آمد تا رفتار مناسب اجتماعی شما به اثبات برسد قدردان باشید. شما هیچ وقت نمی‌دانستید که نحوه‌ی مودبانه و کامل دست دادن برای مدت‌ها به یاد فرد مقابل خواهد آمد و آن دست در زمان نیاز شما، به یاری‌تان خواهد رسید.